عنوان 20- مشکل صنعت پوشاک ایران حجم زیاد قاچاق است. مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز همواره تاکید می کنند که توانسته اند تا حدی قاچاق پوشاک را کنترل و تقریباً به نصف کاهش دهند، اما مشاهدات میدانی از بازار پوشاک کشور و البته اظهارات مسئولان اتحادیه نشان می دهد که هر روز کشورهای جدیدی وارد بازار پوشاک ایران می شوند و این در حالی است که واردات پوشاک از سال 2018 ممنوع شده و آخرین مهلت مجوز برای علامت تجاری مجاز به فعالیت در نوامبر 2018 به پایان رسیده است.
آمارهای متعدد از قاچاق پوشاک
بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که طی سال‌های گذشته قاچاق پوشاک در ایران بالغ بر ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار بوده است که به همین دلیل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از سال ۱۳۹۵ مبارزه با قاچاق پوشاک را آغاز کرد. البته این طرح چندین بار متوقف شده است اما مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز معتقدند پس از اجرای طرح، قاچاق پوشاک کاهش یافته است.
در همین رابطه همیدریزو دهقانی نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز می گوید: زمانی که طرح مبارزه با قاچاق پوشاک را در سال 1395 آغاز کردیم، میزان قاچاق پوشاک با احتساب بسیاری از کارخانه های تولید پوشاک، 2.6 میلیارد دلار برآورد شد. و تامین کنندگان ایرانی از حوزه بازی و حوزه عرضه بودند.
وی افزود: بر اساس اقدامات انجام شده در این زمینه، قاچاق پوشاک به یک میلیارد و 139 میلیون دلار رسیده است.
البته فعالان صنعت پوشاک بر این باورند که میزان قاچاق بیشتر از آمار اعلام شده از سوی ستاد قاچاق انسان است. به گفته آنها می توان گفت قاچاق پوشاک در کشور بیش از 3 میلیارد دلار بوده است. اعداد و ارقام حتی تا 5 میلیارد دلار از حجم قاچاق پوشاک در ایران اعلام می شود.
در همین رابطه مجیدی نامی، عضو هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک، واردات پوشاک را ممنوع اعلام کرد و گفت: بر اساس آمار وزارت حراست، حجم کل بازار پوشاک تقریباً 9 میلیارد دلار است که 5.5 میلیارد دلار آن تولید و 3.5 میلیارد دلار آن به صورت قاچاق و غیرقانونی وارد کشور می شود.
نامی ادامه داد: البسه یا لباس های فصل گذشته که در انبارهای خارج از کشور باقی مانده است به صورت عمده و کیلویی به قاچاقچیان فروخته می شود. در واقع خرید کالاهای بورسی از خارج از کشور ارزان است اما همین کالاها در ایران با قیمت های چند برابری به فروش می رسند و به همین دلیل 10 تا 20 برابر سود بیشتری می برند. بنابراین وقتی این کار بسیار سودآور است و نمی توان با آن مبارزه کرد، به منبع درآمد خوبی تبدیل شده است.
در همین رابطه بر اساس اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، میزان قاچاق پوشاک یک میلیارد و 300 میلیون دلار است، افزود: به نظر ما محاسبات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز صحیح نیست. در حال حاضر میزان قاچاق پوشاک 3.5 میلیارد دلار است که به نظر ما ممکن است از این هم بیشتر باشد.
نامی بیان کرد: ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز چند سالی است که با تمبرهای قاچاق برخورد می کند اما چند سالی است که این صنعت رها شده و دیگر هیچکس به این بخش اهمیت نمی دهد.
وزارت بهداشت علاوه بر تفاوت آمارهای اتحادیه پوشک و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز معتقد است که ارزیابی آمار قاچاق نیز کار آسانی نیست. محسن گرجی، مدیر کل نساجی و پوشاک وزارت صمت در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: آمارگیری از قاچاق پوشاک دشوار است اما طبق آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز که مرجع رسمی ماست و البته الان محدودیت حجم قاچاق 1.3 میلیارد دلار است.
وی تاکید کرد: در صورت نیاز به ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اطلاع رسانی کردیم اما به هر حال ستاد، نهاد بالادستی ماست.
بنابراین در اینجا با سه آمار متفاوت در مورد قاچاق پوشاک روبرو هستیم. یک میلیارد و 139 میلیون دلار برای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، یک میلیارد و 300 میلیون دلار برای وزارت امنیت و 3.5 میلیارد و 5.5 میلیارد دلار برای اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک!
ورود کشورهای جدید به بازار پوشاک ایران
همانطور که گفته شد اگرچه واردات پوشاک ممنوع است و مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مدعی دست داشتن در ورود غیرقانونی این محصولات هستند، اما بررسی ها نشان می دهد هر روز کشورهای جدیدی وارد بازار پوشاک ایران می شوند.
مجید افتخاری، عضو هیئت مدیره اتحادیه نساجی و صادرات ایران در این خصوص گفت: شاهد سونامی قاچاق پوشاک هستیم و این در شرایطی است که واردات این حجم از قاچاق انجام نشده است. پیش از این مشاهده شده است و هر ساله یک سری کشورهای جدید وارد بازار ایران می شوند و بنابراین این مسائل قدرت بازار ایران را از بین می برد.
افتخاری گفت: بیش از 3.5 دلار قاچاق پوشاک در کشور وجود دارد و متاسفانه برنامه ای برای مقابله با آن وجود ندارد. در گذشته از ترکیه کالای قاچاق وارد می کردیم، سپس این واردات از بنگلادش انجام می شد که لباس های قاچاق این کشور با قیمت بسیار ارزان وارد کشورمان می شد در حالی که نحوه نگهداری این کالاها در شرایط نامناسبی بود. و گاه مشکلاتی از نظر سلامت و سلامت مصرف کنندگان ایجاد می کند.
یکی از اعضای هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک گفت: اکنون سونامی قاچاق پوشاک از چین به کشورمان آغاز شده است و پاکستان نیز پوشاک قاچاق به کشورمان وارد می کند و گفته می شود این کشور جدی است. برنامه ریزی در بازار ایران همه اینها منجر به این می شود که مسئولان تولید با مشکلاتی مواجه شوند که هر روز تغییر می کند.
چرا قاچاق پوشاک در ایران جالب است؟
نکته ای که باید مورد تاکید قرار گیرد این است که علیرغم اهمیت صنعت پوشاک در اقتصاد جهانی، این صنعت در ایران با مشکلاتی مواجه است که باعث شده در بازارهای داخلی و خارجی به حاشیه رانده شود. از جمله این مشکلات تامین مواد اولیه مردم است. تولیدکننده ایرانی در تامین مواد اولیه و گرانی این مواد در داخل و خارج از کشور با مشکل مواجه است که باعث شده قیمت پوشاک ایرانی نسبت به سایرین گرانتر شود، به ویژه کالاهای قاچاق که به راحتی و بدون تعرفه وارد بازار می شوند. . .
استفاده از خودروهای دست دوم، واردات غیرقانونی (قبل از ممنوعیت)، سود بانکی، کمبود نقدینگی، قاچاق کالا، فعالیت دلالان، وجود انحصار و برخی رانت ها در کنار برخی مشکلات بیمه ای و مالیاتی مشکل را دوچندان کرده است. تن پوش. صنعت از سوی دیگر افزایش تورم و کاهش قدرت خرید جامعه باعث کاهش سهم پوشاک از سبد کالاهای مصرفی خانوارهای ایرانی شده است.
این مسائل باعث شده تا ورود پوشاک قاچاق که به آن «قاچاق محرز» می گویند به بازار 9 تا 10 میلیارد دلاری ایران، به یکی از جذاب ترین راه های کسب درآمد برای قاچاقچیان و به دلیل درآمد بالا تبدیل شود. از قاچاقچیان، حتی پس از کشف کالا، آنها نیز دست از قاچاق بر نمی دارند.
برای اثبات این موضوع نیازی به ارائه آمار نیست، زیرا بازدید از پاساژها و فروشگاه ها به راحتی این موضوع را تایید می کند. مغازه های دست دوم، خانگی، برندهای زیرزمینی داخلی و برندهای خارجی که تاریخ مصرف آنها در کشور تمام شده است، به راحتی لباس های قاچاق می فروشند. بیشتر این کالاها محصولات ترکیه و بنگلادش هستند که اغلب فاقد استاندارد هستند.
نکته دیگر اینکه در کنار رصد قاچاق محرز در بازارهای حضوری، صفحات زیادی نیز در زمینه فروش کالاهای خارجی در فضای مجازی وجود دارد که نقل و انتقال کالای خارجی کاملاً روان بوده و محدودیتی وجود ندارد./مهر
