پیامدهای سرریز رانت اطلاعات در بازار سهام

سرفصل 20- با نگاهی به روند شاخص کل در سال جاری متوجه دو تغییر مهم در رفتار این شاخص می شویم. اولاً افت شاخص کل در اردیبهشت ماه و پس از آن به بیش از 2.5 میلیون واحد رسید و ثانیاً بازار پس از سقوط از کانال 2 میلیون واحدی در روزهای اخیر دوباره به جریان افتاد. با نگاهی دقیق به اخبار و اطلاعات منتشر شده در دوره های مورد بررسی، مشخص می شود که هر دو تغییر در رفتار شاخص ها ریشه در تصمیمات مربوط به تغییر نرخ خوراک پتروشیمی ها دارد که در ابتدا اطلاعات مربوط به آن به افراد داده شده است. زمان. قبل از اکران عمومی.. بازیگران با رانت هایی که در اختیار دارند، روند بازار را تغییر داده اند، به عبارتی فضای آشفته ای که در بورس تهران حاکم است، این بازار را به مکانی تبدیل کرده است که به دلیل در دسترس بودن اطلاعات. ، اجاره، ثروت از آن توسط افراد نادان پخش می شود، برای افراد تحصیلکرده و اجیر فرستاده می شود.

در پشت صحنه دو روند تغییر می کند

روزهای پایانی سال 1401 آغاز رشد بی سابقه بورس تهران بود. این افزایش تا 26 اردیبهشت ادامه داشت و شاخص کل به بیش از 2.5 میلیون واحد رسید که رقمی بی سابقه در تاریخ بورس بود، هرچند از فردای آن روز یعنی 27 اردیبهشت ماه شاخص کل روند کاهشی را آغاز کرد تا اینکه در امید سهامداران و معامله گران از بین رفت. اما نزدیک به دو ماه بعد نامه ای مبنی بر تصویب افزایش نرخ خوراک و سوخت بنگاه های پتروشیمی و صنعتی منتشر شد که نمادهای اصلی گروه شیمیایی را دوباره به صف فروش کشاند. این اثر تا پایان بازار باقی ماند.

موضوع انتشار این نامه این بود که تاریخ تشکیل جلسه هیات وزیران در خصوص تصویب این مصوبه مربوط به زمانی است که بازار در اردیبهشت ماه نزول را آغاز کرد. یعنی حدود دو ماه قبل از انتشار این نامه عده ای در این تاریخ از این تصمیم مطلع شدند که منجر به صف های بزرگ فروشندگان در بازار در روز 26 شهریور و در نهایت شاخص کل بورس تهران از سمت اوج بلند شوید و شروع به سقوط کنید

نمونه دیگری از این موارد مربوط به روزهای اخیر است، روز دوشنبه 23 آبان ماه نامه ای مبنی بر کاهش 5 هزار تومانی خوراک پتروشیمی ها به 4 هزار و 881 تومان برای شهریور ماه منتشر شد و این در حالی است که تاریخ در این نامه آمده است. چهارشنبه 10 آبان ماه ثبت شد. نگاهی به روند بازار در 19 آبان نشان می دهد در حالی که بازار در روز شاهد روند نزولی و نزولی بود، در 15 دقیقه پایانی ساعات معاملاتی روز، روند نزولی به شدت و احتمالاً در روز شکسته شده است. همزمان با انتشار این نامه و اطلاعات آن برای افراد خاصی، بازار مثبت به پایان رسید و این روند مثبت تا لحظه ثبت این گزارش یعنی دوشنبه 24 آبان ادامه داشت.

نقش بازار سرمایه در اقتصاد

رشد و توسعه اقتصادی کشورها مستلزم سرمایه گذاری های کلان در فعالیت های تولیدی اقتصادی است و تامین چنین سرمایه ای از طریق بازار سرمایه کشورها امکان پذیر و ارزان تر است. بازار سرمایه که یکی از اجزای بازارهای مالی است، یکی از کانال های مهم و اصلی تامین مالی بلندمدت در اقتصاد است. بازار سرمایه قوی و کارآمد در یک اقتصاد سالم، جریان نقدینگی را به سمت فعالیت‌های تولیدی و توسعه‌ای هدایت می‌کند و در نهایت منجر به رشد و توسعه اقتصادی می‌شود. فعالیت بازار سرمایه به گونه ای است که وجوه و پس اندازهای راکد را بسیج می کند، در واقع با جمع آوری آنها، گردش منابع مالی را بهینه می کند و از این طریق آنها را به سمت نیازهای هزینه و سرمایه گذاری در بخش های تولیدی اقتصاد سوق می دهد.

نقش بازار سرمایه در اقتصاد در واقع نقش واسطه بین تامین کنندگان سرمایه و تقاضاکنندگان منابع مالی است. به این ترتیب می توان ادعا کرد که بازار سرمایه سالم و موثر یکی از مهم ترین و اصیل ترین مولفه های اقتصاد کشور است، به طوری که حتی برخی از اقتصاددانان معتقدند یکی از تفاوت های اصلی اقتصادهای توسعه یافته و توسعه نیافته نیست. فراوانی منابع طبیعی و فناوری پیشرفته، بلکه منشأ اصلی این تفاوت وجود بازار سرمایه فعال، گسترده و توسعه یافته است.

دخالت دولت

با وجود تاریخچه بورس (که یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه است)، در ایران از بدو تاسیس همواره مشکلاتی وجود داشته است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بورس اوراق بهادار تهران، نقش پررنگ دولت است، چرا که در حال حاضر اکثر سهامداران بورس به‌ویژه شرکت‌هایی با ارزش بازار بالا، دولتی و غیردولتی هستند. در حالی که طبق قانون، سازمان بورس یک نهاد عمومی غیردولتی است، اما با نگاهی به هیأت عالی این سازمان متوجه خواهیم شد که بازار سرمایه بیشتر به دولت وابسته است. از آنجایی که دخالت دولت در تمامی بازارها مذموم است و موجب اخلال در آن می شود، بورس نیز از این قاعده مستثنی نیست، بنابراین یکی از اصلی ترین موضوعاتی که همواره به بورس تهران آسیب زده، دخالت دولت در شرایط مختلف است. این یکی از مخرب ترین اتفاقات برای این بازار است. به عنوان مثال در دوره ای که بانک ها به دستور دولت اقدام به خرید سهام از بورس می کردند، در آن لحظه شاهد بودیم که دخالت دولت خسارت زیادی به سهامداران خرد وارد کرد.

یکی از مهمترین مشکلات بازار سهام در ایران که منجر به توسعه و اثربخشی این بازار شده است را می توان به ضعف ساختار سازمانی بورس تهران، عدم شفافیت و نبود بازار کافی نسبت داد. اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، ضعف و عدم پویایی آیین نامه، به دلیل لزوم بازنگری در قوانین و مقررات، موثر و در نهایت وجود رانت گسترده در این سازمان است.

تأثیر رانت اطلاعات در بورس اوراق بهادار تهران

منظور از رانت اطلاعاتی در بورس، اطلاعات محرمانه ای است که در دسترس همه فعالان بورس نیست و فقط عده ای خاص از آن به طرق مختلف مانند ارتباط با مقامات عالی رتبه شرکت های فعال در بورس اطلاع دارند. بازار سهام بورس اوراق بهادار این اطلاعات که در آینده منتشر می شود اگر به دست افراد خاصی بیفتد به اجاره اطلاعات تبدیل می شود. نوع این اطلاعات می تواند افزایش سرمایه شرکت ها، افزایش قیمت کالا و خدمات و مواردی از این قبیل باشد که فردی با اجاره نامه بر اساس این اطلاعات سهام مورد نظر را خریداری و به فروش می رساند.

همانطور که گفته شد ماهیت بازار سهام به این صورت است که بر پایه تعدادی بنگاه اقتصادی است که باید در فضای رقابتی محصولاتی تولید کنند و در نهایت سود حاصل از تولید یا سرمایه گذاری خود را بین سهامداران تقسیم کنند. سرمایه گذاران نیز بر عملکرد شرکت ها در این فضا نظارت می کنند و تصمیم می گیرند در کدام شرکت ها سرمایه گذاری کنند. حال در شرایط فعلی کشور که دولت مستقیما در بازار دخالت می کند، قیمت را تعیین می کند و رانت ایجاد می کند، این سوال مطرح می شود که آیا بورس محل مناسبی برای سرمایه گذاران و سهامداران احتمالی است یا خیر؟

در سال های اخیر با توجه به همه این مشکلات ذکر شده، متوجه شده ایم که علاقه و اعتماد مردم به این بازار کاهش یافته و سرمایه گذاران بالقوه از این بازار دور شده اند. در این شرایط بورس تهران باید در درجه اول یک محیط سرمایه گذاری بلندمدت و یک بازار ثانویه باشد که باعث افزایش نقدینگی سرمایه انسانی و رشد سرمایه گذاری در بنگاه ها و فعالیت های اقتصادی مولد می شود، به دلیل وجود رانت اطلاعاتی به یک بازار تبدیل شده است. محل. ، جریان ثروت از مردم جاهل به سمت افراد آگاه و رانتی رفت./دنیای اقتصاد